خلاقیت و خطرپذیری ویلیام بوئینگ آنقدر بود که برای تحقق رویاهای برادران رایت دست به اقدام مهمی بزند و حدود یک قرن پیش، شرکت هواپیمایی بوئینگ را تاسیس کند. هنر و ظرفیت رهبری او نیز آنچنان بود که با حضور مستقیم دو دهه در شرکت، زمینههای توسعه آن را چنان فراهم آورد که امروز بوئینگ به بزرگترین و برترین تولیدکننده هواپیماهای تجاری و دومین شرکت بزرگ در زمینه صنایع دفاعی و پیشروترین شرکت در طراحی و ساخت موشکها و ماهوارهها و سفینههای فضایی تبدیل شود. دستیابی به جایگاه 28 در جمع پانصد شرکت برتر جهانی و حفظ اقتدار یک قرن حاکمیت در صنعت هوایی و نفوذ به بیش از 90 کشور جهان و تامین 75 درصد هواپیماهای مسافربری جهان، کارنامه درخشانی است که ویلیام بوئینگ سنگ بنای اولیه آن را نهاد و اکنون پس از فراز و نشیب یکصد ساله و پشت سر گذاشتن دو جنگ جهانی، جیمز مک نرنی با سابقه درخشان مدیریتی، سکان هدایت شرکت را در دست گرفته است. گرچه حوزه فعالیت بوئینگ در صنایع هواپیمایی تجاری تا سیستمهای دفاعی را دربرمیگیرد و حتی در همکاری نزدیک با سازمان فضایی آمریکا (ناسا) طراحی و ساخت شاتلها و سفینههای فضایی را نیز شامل میشود، اما مدیرعامل فعلی شرکت از حضور تدریجی رقیبی به نام ایرباس در حوزه هواپیماهای تجاری نمیتواند خوشحال باشد.
تاریخچه
ویلیام بوئینگ بنیانگذار شرکت بوئینگ در سال 1881 در آمریکا زاده شد. 24 سال بعد از دانشگاه ییل دانش آموخته گشت؛ در حالی که علاقه و اشتیاق به انجام کارهای خطرپذیر در او شعلهورتر شده بود. پنج سال پس از دانشآموختگی، شرکت گرین وود تیمبر را تاسیس کرد و دو سال بعد شرکت شیپ یارد را خرید و اندک اندک مقدمات تاسیس یک کارخانه هواپیماسازی را فراهم آورد. در سال 1916 با ساخت هواپیمای مدل B1 بزرگترین شرکت هواپیمایی جهان متولد شد. این در حالی بود که این هواپیما کمتر از هشت متر طول داشت و تا ارتفاع 900 پایی پرواز میکرد. او با سرمایه 100 هزار دلار این شرکت را تاسیس کرد و آن را شرکت محصولات هوایی پاسفیک نام نهاد و یک سال بعد نیز نام آن را به شرکت هواپیمایی بوئینگ تغییر داد. در سالهای اولیه فعالیت، بوئینگ به ساخت هواپیماهای کوچک برای نیروی دریایی و یا حمل بستههای پستی دست زد. این هواپیماها به نام مدل C شهرت یافت. در سال 1919 اولین هواپیمای تجاری بوئینگ به نام B1 به پرواز درآمد. طی دهه بعد، بوئینگ درصدد تغییر، استاندارد موتورهای هواپیما از سیستم خنککاری آبگرد به هواگرد بود و مدل A40 را پس از این تغییر تولید کرد. در این دهه بود که هواپیمای بمبافکن توسط دونالد داگلاس طراحی شد و بوئینگ، شرکت دولفین را که متعلق به او بود، خریداری کرد و تولید مجموعه هواپیماهای نظامی را نیز در دستور کار خود قرار داد. در سال 1928 هواپیمای بوئینگ مدل B1E با چهار سرنشین و سپس مدل 80 با 12 سرنشین به پرواز درآمد. گرچه همزمان با رشد و رونق شرکت، در سال 1934، به دلیل قانونی که به تصویب رسیده بود، ویلیام بوئینگ سهم خود را فروخت و شرکت را رها کرد، اما همچنان تا پایان عمر به مشاوره با شرکت ادامه داد. در خلال جنگ جهانی دوم، بمب افکن B29 توسط بوئینگ ساخته شد و به پرواز درآمد. 15 سال بعد نیز بمب افکن پیشرفته B52 مورد استفاده قرار گرفت. در همان سال، یعنی 1957 اولین هواپیمای مجهز مسافربری مدل 7 به عنوان بوئینگ مدل 707 به بازار عرضه شد و مورد استقبال قرار گرفت. طی دهه بعد، مدلهای 727، 737 و 747 نیز یکی پس از دیگری به بازار حمل و نقل هوایی جهان ارائه شد. در این سالها، بوئینگ در ساخت موشک و سفینههای فضایی نیز وارد شده بود و با سازمان فضایی آمریکا (ناسا) همکاری نزدیک داشت. در سال 1974، پس از تجربه ساخت موفق آپولو، سفینه مارینر10 ساخته و به ناسا تحویل داده شد. در سال 1990، بوئینگ 737 با فروش 1832 فروندی به عنوان پرفروشترین هواپیمای جهان مطرح شد، در حالی که بوئینگ در سالهای قبل و بعد از آن به طراحی و ساخت و عرضه مدلهای 757، 767، 777 و بالاخره در سال 2005، مدل 787 پرداخت.
حوزه فعالیت
بوئینگ، اولین و بزرگترین شرکت هواپیمایی جهان در ساخت هواپیماهای تجاری و دومین شرکت بزرگ در ساخت سیستمهای دفاعی جهان است. حوزه فعالیت بوئینگ، محدوده گستردهای از سیستمها، محصولات و خدمات فضایی و دفاعی را در زمینه طراحی، تولید و پشتیبانی هواپیماهای تجاری، جنگندهها، بمبافکنها، موشکها، سفینههای فضایی، ماهوارهها، جنگ افزارها و فناوریهای مختلف نظامی و دفاعی در برمیگیرد.
پنج حوزه اصلی فعالیت بوئینگ عبارتاند از:
1/ هواپیماهای تجاری
عمدهترین محصولات تجاری در این زمینه، خانواده هواپیماهای مسافربری سری 7 از 707 تا 787 است. حدود 12 هزار هواپیمای تجاری یعنی مسافربری و باربری در جهان وجود دارد که 75 درصد آن متعلق به بوئینگ است.
2/ سیستمهای دفاعی یکپارچه
طراحی، مونتاژ و پشتیبانی سیستمهای دفاعی و تولید انواع هلیکوپترها و جنگندههای نظامی در این حوزه قرار میگیرد.
3/ گروه مهندسی، فناوری و عملیات
این گروه یک پشتوانه قوی برای سازمان فضایی آمریکا است که در جهت طراحی و ساخت و عملیات شاتلهای فضایی و ایستگاه بینالمللی فضایی فعالیت میکند. به طور کلی این حوزه، از واحدهای کسب و کار بوئینگ پشتیبانی میکند و استراتژی رشد را در جهان با فراهم آوردن افراد، فناوریها، فرایندها و عملکردهای مناسب در زمان مناسب و مکان مناسب در سطح شرکت فراهم میآورد.
4/ شرکت سرمایهگذاری بوئینگ
در جهت فراهم آوردن و تسهیل عملیات بانکی و پشتوانه واحدهای کسب و کار اصلی در زمینه تجاری و دفاعی، این شرکت تاسیس شده است.
5/ گروه خدمات بوئینگ
این گروه به واحدهای کسب و کار بوئینگ امکان میدهد تا بر رشد سودآور تمرکز کنند؛ چرا که تمامی خدمات زیرساختی شامل خدمات تسهیلاتی، پرسنلی، جذب و استخدام، برنامههای رفاهی، ایمنی، آتشنشانی، عملیات کارگاهی، حمل و نقل و نظیر آن را فراهم میسازد.
مدل مدیریتی بوئینگ
رهبری و توسعه آن جزء ارزشها و فعالیتهای اصلی شرکت است. در مدل مدیریتی شرکت بوئینگ بر پیشبرد عملکرد از طریق رشد و توسعه بهرهوری و رهبری تاکید شده است. شرکت دارای یک مرکز رهبری است که رویکرد توسعه رهبری در آنجا مدون و عرضه میشود. این رویکرد عبارت است از:
- نهادینه سازی ارزشهای بوئینگ و فرهنگ یکپارچه شرکت
- تمرکز بر مهارتهای کسب و کار و رهبری.
- پشتیبانی اهداف استراتژیک کسب و کار، از طریق آموزش، مربیگری و ارزیابی عملکرد
- انجام اقدامات چالشی در کسب و کار و اخذ و تحلیل بازخور در مرکز رهبری
شعار شرکت در زمینه توسعه رهبری این است: با رشد رهبران، بوئینگ رشد میکند.
استراتژیها؛ شایستگیهای اصلی بوئینگ
تاکید استراتژیهای اصلی شرکت بر این موارد است:
- استراتژیهای رشد جهانی
- اهداف و عملکرد مالی
- به شراکت گذاشتن بهترین عملیات، فناوریها و توسعه بهرهوری
- توسعه رهبری
- اخلاق.
شایستگیهای اصلی بوئینگ عبارتاند از:
- تمرکز بر فهم و درک دانش مشتریمدار
- پیگیری مستمر برای درک، پیشبینی و مسئول بودن در برابر نیازهای مشتریانمان
- یکپارچگی سیستمها در مقیاس بزرگ
- شرکت ناب (بیریخت و پاش).
تمامی شرکت باید واجد عملیات بیریخت و پاش باشد که مشخصه آن، استفاده کارا از داراییها، موجودیها، مدیریت تامین کنندگان، زمان کم چرخه فعالیتها، کیفیت بالا و هزینههای کم حمل و نقل است.
فرهنگ و ارزشهای سازمانی
بوئینگ بر این باور است که موفقیت آینده او براساس استراتژیهای سهگانه زیر استوار است:
- اجرای راستین کسب و کار اصلی
- به کارگیری نقاط قوت در محصولات و خدمات جدید
- گشایش صفها و مرزهای جدید.
برای به عمل درآوردن این استراتژی، ما توجه میکنیم که امروز کجا هستیم و فردا میخواهیم کجا باشیم.
جایگاه ارزشها در بوئینگ بسیار حساس است. مدیران و کارکنان متعهد هستند که ارزشهای اصلی را تنظیم کنند، یعنی نه تنها تعریف کنند که چه کسی هستند، بلکه به عنوان راهنما، کمک و خدمت کنند، تا شرکت به جایی برسد که همه دوست دارند. آنها هر روزه با این ارزشها حقیقتا زندگی میکنند. این ارزشها عبارتاند از:
- پیشرو بودن
ما در حوزههایی همچون: توسعه مهارتهای رهبری تیم بوئینگ در هر سطح، عملکرد مدیریت، طراحی، ساخت و پشتیبانی محصولات و نتایج مالی پیشرو خواهیم بود.
- درستی
ما بالاترین استانداردهای اخلاقی را به کار میبریم و در تعهدمان صداقت داریم.
- کیفیت
کیفیت مستمر در هر کاری که انجام میدهیم.
- رضایت مشتری
رضایت مشتری اصل اساسی برای موفقیت ماست. نیل به این هدف مستلزم آن است که بفهمیم مشتری چه میخواهد.
- همکاری با یکدیگر
ما به طور مستمر یاد می گیریم و ایدهها و دانش را تسهیم می کنیم و کارهای مشترک را در هر سطح و هر فعالیت در شرکت تشویق می نماییم.
- تیم درگیر و متنوع
ما به مهارتها و قوت تیم متنوع خود ارزش می نهیم. محیطی را فراهم میآوریم که افراد را قادر سازد در کار خود و تصمیمگیری و پیشرفت اهداف مشترک کسب و کار، مشارکت کنند.
- شهروند سازمانی خوب
بوئینگ معتقد است، شهروندی و نوعدوستی جزئی از DNA آنهاست. بدین لحاظ آنها در فراهم آوردن یک محیط کار امن و محافظت از محیط زیست عمل میکنند.
- افزایش ارزش سهامداران
کسب و کار ما به تولید سود، افزایش رضایت مشتری و افزایش ارزش سهامداران منجر می شود.
منابع انسانی
بیش از 159 هزار کارکنان شرکت، در آمریکا و 70 کشور دنیا فعالیت می کنند. از این تعداد حدود 40 درصد در بخش هواپیماهای تجاری، 44 درصد در بخش سیستمهای دفاعی و بقیه در سایر حوزهها مشغول به فعالیت هستند.
شرکت بوئینگ جامعترین و بزرگترین آموزشهای هوایی را چه در زمینه تعمیر و نگهداری و چه کارکنان پرواز، در بازار هواپیماهای 100 صندلی و بالاتر ارائه میدهد.
فروش
شرکت بوئینگ در سال 2007 با فروش 5/61 میلیارد دلاری و سود 2/2 میلیارد دلاری در جایگاه 28 در میان پانصد شرکت برتر جهان قرار داشت. فروش هواپیماهای بوئینگ بیش از 90 کشور دنیا را پوشش می دهد. 70 درصد هواپیماهای تجاری تولیدشده به خارج از آمریکا فروخته میشود. 75 درصد هواپیماهای تجاری دنیا نیز توسط بوئینگ تأمین می شود. حدود نیمی از فروش شرکت به حوزه هواپیماهای تجاری برمیگردد. شرکت بوئینگ با 22 هزار تأمین کننده جهانی قرارداد دارد و خود بزرگترین پیمانکار سازمان فضایی آمریکا است.
مدیرعامل
مدیرعامل کنونی شرکت، جیمز مک نرنی 58 ساله است و از سال 2001 به عنوان عضو هیئت مدیره و از 2005 به عنوان مدیرعامل مشغول به کار شده است. سابقه مدیریتی مک نرنی بسیار درخشان است. او همچون بنیانگذار شرکت، ویلیام بوئینگ، دانشآموخته دانشگاه ییل است و MBA را از دانشگاه هاروارد اخذ کرده است.
او 19 سال در جنرال الکتریک مشغول به کار بود و قبل از پیوستن به بوئینگ، مدیرعامل شرکت 3M بود. او کارکنان را منبع اصلی قدرت بوئینگ می داند و بر این باور است که دیدگاههای متنوع آنان در تولید خلاقانه محصولات به شرکت کمک می کند؛ شرکتی که همه با تعهد بر توسعه مستمر در آن گردآمده اند.
آینده
شرکت بوئینگ چشمانداز خود را برای سال 2016 چنین ترسیم کرده است: کارکردن با یکدیگر به مثابه یک شرکت جهانی برای رهبری صنعت هوا _ فضا.
منابع:
1. www.boeing.com