مفهوم مدیریت و رابطه آن با حسابداری

 

- مفهوم مدیریت:
یک واحد سازمانی بر اساس نمودار هرمی سازمان بوسیله سه گروه از کارکنان اداره می گردد.
الف ) مدیران عملیاتی، شامل سر کارگران و سرپرستان
ب ) مدیران میانی شامل روسای دوائر واردات و مسوولین قسمت ها
ج ) مدیران اجرایی ، شامل مدیر عامل ، معاونین و مدیران بخش هایی از قبیل حسابداری
بنابراین مدیریت اساساً در برگیرنده افرادی است که فعالیت های آنها از طریق رهنمودها، دستورالعمل ها و بخشنامه ها و تصمیمات در بالاترین سطح سازمانی، برنامه ریزی و کنترل می گردد.
برنامه ها و رهنمودها باید بر اساس مفهوم فراگیر برنامه ریزی مطرح گردد و با توجه به مفهوم کنترل مورد بررسی و نظارت مستمر قرار گیرد.
برنامه ریزی شامل تنظیم برنامه جامع عملیاتی است که در برگیرنده کلیه مراحل و جزییات باشد، بطوری که به اجرای برنامه در قیمت های قابل کنترل توجه خاص مبذول گردد.
کنترل وظیفه ای است که هر واحد اجرایی را از طریق مقایسه عملکرد با تصمیمات و سیاست های از پیش تعیین شده بسمت اهداف مورد نظر هدایت می نماید.
برنامه ریزی اساساً از وظایف مدیران اجرایی است و در مرحله کنترل تمامی سطوح مدیریت را در بر می گیرد.

تعریف مدیریت:
مدیریت به عبارتی توصیفی از قبیل تصمیم گیری، برنامه ریزی، تعیین خط مشی، تعیین وظایف و تهیه طرح های تشویقی و استخدام افراد به منظور اجرای سیاست های از پیش تعیین شده منجر و متتج می شود.
برای موفقیت در راه رسیدن به اهداف نهایی ترکیبی از دانش، تجربه و مهارت مدیریت و دانش و تجربه سایر افراد که در راه فعالیت می نمایند ضروری و الزامی است.
دستیابی به اهداف تعیین شده با همکاری مدیران و کارکنان از طریق اجرای دو وظیفه اساسی مدیریت امکان پذیر است. این دو وظیفه اساسی عبارتند از:
1) برنامه ریزی
2) اعمال کنترل

الف ) برنامه ریزی:
برنامه ریزی یکی از وظایف اصلی مدیریت می باشد، که عاملی هشدار دهنده در برخورد با فرصت ها و مخاطرات برون سازمان عمل می کند و همچنین در تعیین اهداف مطلوب و ممکن و استفاده از منابع این واحدها برای دستیابی به اهداف تعیین شده بکار گرفته می ‌شود.
بدون برنامه ریزی یک واحد سازمانی یا حتی واحد تجاری فاقد هر گونه مبنا برای اعمال کنترل خواهد بود، زیرا برنامه ریی اساس و پایه کنترل را تشکیل می دهد.
بودجه یکی از انواع برنامه ریزی است که از طریق آن اعمال کنترل های لازم امکان پذیر است ، بودجه نه تنها یکی از مهمترین برنامه های هر دستگاه اجرایی است بلکه یک خط ارتباطی مهم بین واحد حسابداری و مدیریت می باشد.
تعیین اهداف یک سازمان واحد اجرایی ارتباط نزدیکی با برنامه ریزی دارد، به عبارت دیگر از طریق برنامه ریزی صحیح می توان به اهداف تعیین شده دست یافت.

ب ) اعمال کنترل:
کنترل مدیریت کوشش منظمی برای مقایسه عملکرد واقعی با برنامه ها می باشد، اعمال کنترل از مهمترین ابزاری است که برای دستیابی به اهداف تعیین شده می باشد.

2 ) سازماندهی:
سازماندهی اساساً تعیین چارچوبی است که در آن فعالیت های ضروری باید اجرا گردد و افراد مسوول انجام فعالیت ها گردند، بدون سازماندهی مناسب مدیر قادر به انجام وظایف محوله نخواهد بود.
اصطلاح سازماندهی یا سازمان به منظور منظم کردن واحدها و قسمت های مستقل مرتبط به یکدیگر در یک مجموعه کلی می باشد.
سازماندهی مستلزم دو بند زیر است:
الف – 2 ) قراردادن قسمت ها و دائر یک سازمان در یک چارچوب سازمان
ب - 2) تقسیم مسوولیت و تفویض اختیار به بعضی افراد

3) حسابداری:
تعریف حسابداری :
حسابداری فن طبقه بندی، تلخیص ، ثبت و نگهداری اطلاعات مالی و نشانگر ماهیت و وضعیت مالی دستگاه می باشد. حسابداری دولتی نمایانگر منابع مالی و مصارف آن منابع می باشد.
حسابداری به سه نوع تقسیم می شود:
الف – 3 ) حسابداری بازرگانی و شرکت ها : که پس از طبقه بندی و تلخیص اطلاعات مالی نهایتاً منجر به سود و زیان و گزارشات مالی جهت استفاده مدیران و صاحبان سرمایه می شود.
ب - 3) حسابداری دولتی : که وظیفه اجرای دستورالعمل های حسابداری دولتی و ثبت منابع ملل مشخص شده در بودجه عمومی دولت و مصرف آن منابع در نیل به اهداف دولت و نهایتاً منتج به گزارشگیری جهت استفاده در لایحه تفریق بودجه و کنترل دیوان محاسبات کشور می شود.
ج – 3) حسابداری صنعتی: اطلاعاتی را به منظور استفاده مدیران جهت برنامه ریزی و کنترل واحدهای مختلف واحد تولیدی استخراج می کند. مانند بودجه تولید ، بودجه فروش ، معادل آحاد تولیدی و قیمت تمام شده یک واحد تولید شده و ...
استفاده موثر و مطلوب از منابع مالی و انسانی بخصوص منابع مالی سازمان و دستگاه اجرایی و واحدهای تجاری نهایتاً منتج به ایجاد دارایی های جدید و یا کسب سود و زیان می شود.
نحوه استفاده از منابع مالی از طریق برنامه های کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت تعیین می شوند، کارایی و موثر بودن کنترل هزینه ها به برقراری ارتباط صحیح واحد حسابداری با سطوح مختلف مدیریت از طریق انتشار گزارشات هزینه و گزارشات منابع مالی امکان پذیر است.

هر یک از سطوح مدیریت به نوعی به اطلاعات و گزارشات حسابداری جهت تصمیم گیری و حل مشکلات و برنامه ریزی جهت کارهای محوله نیازمند است، و اطلاعاتی که به منظور خاصی گردآوری می شوند ممکن است برای سایر مقاصد کاربردی نداشته باشد.
سیستم اطلاعات مالی و حسابداری بایستی طوری طراحی گردد که بتوان از طریق آن تمامی اطلاعات گذشته، حال و آینده را جهت حل پاره از مشکلات و تصمیم گیری ها را در اختیار گذارد، زیرا گردآوری و طبقه بندی و گزارشگری اطلاعات برای اجرا صحیح وظایف از وظایف واحد دایره حسابداری و امور مالی است.
حسابداری در واقعیت بازوی مدیریت در ارتباط با برنامه ریزی و کنترل فعالیت ها تلقی می شود. در نهایت حسابداری و امور مالی ، مدیریت را با ابزار حسابداری مورد نیاز جهت برنامه ریزی، کنترل و ارزیابی عملیات مجهز می نماید، خلاصه مطالب فوق اینکه بدون وجود یک سیستم مالی و حسابداری دقیق که منتج به گزارشات مالی دقیق می گردد ، هیچگونه برنامه ریزی و کنترل و ارزیابی نمی توان انجام داد، لذا مدیریت را از نیل به اهداف سازمان ناتوان می سازد.